سید محمد خاتمی در مراسم جایزه محمدتقی ابتکار:
خیرخواهان بشر باید به دنبال ترویج صلح باشند

تحمیل اهداف شیطانی به نام خدا و مقدسات بر مردم مصیبتبار است/ فقط در سایه صلح میتوان زندگی را درک کرد/ اگر نوع نگاه انسان تغییر کند،نوع تعامل انسان با طبیعت نیز تغییر میکند/درواقعیت تاریخ کمتر نشانی از صلح میبینیم.
ایلنا: رییس جمهور سابق کشورمان گفت: کلمه صلح از دلانگیزترین و احساسبرانگیزترین کلماتی است که وجود دارد اما متاسفانه درواقعیت تاریخ؛ کمتر نشانی از صلح میبینیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محمد خاتمی که در در مراسم اعطاء جایزه محیط زیستی محمدتقی ابتکار حضور یافته بود، در اینباره توضیح داد: هم در رابطهای که میان حکومت ها و مردم برقرار است و هم در عرصههای جهانی و روابط بینالملل از صلح،کمتر نشان می بینیم و اگر آرامشی هم در جهان وجود دارد تحت سایه زور، سلاح و ارعاب است در حالی که صلح مسلح، صلح نیست.
رئیس بنیاد باران تصریح کرد: در کنار اصطلاح" قرارداد اجتماعی" که پایه و اساس جوامع مدرن قرار گرفت؛ اصطلاح دیگری به نام "وضع طبیعی"انسانها نیز مطرح شد.
وی ادامه داد: در واقع قرارداد اجتماعی برای آن است که انسان از وضع طبیعی خود بیرون بیاید اما در رابطه با اینکه وضع طبیعی چیست میان فیلسوفان سیاسی اختلافنظر وجود دارد. هابز فیلسوف بزرگ انگلیسی وضع طبیعی یعنی وضع فرضی قبل از اجتماع را به وضع ستیز و خشونت تعبیر میکند و معتقد است انسان گرگ انسان است. اما روسو معتقد است وضع طبیعی، وضع انسانی، محبت، نیکی و خوبی است ولی به دلیل اینکه انسان نمیتواند در وضع طبیعی در جامعه زندگی کند مجبور است که با قراردادن اجتماعی به صورت جمعی و سازمان یافته زندگی کند.
سید محمد خاتمی گفت: اگر انسان طبیعت ستیزهگر داشته باشد ما همواره باید منتظر درگیری و خشونت در جامعه باشیم به همین دلیل هابز حکومت را "لوتیان" یعنی "دیو مهیبی" می داند؛گرچه که موجودیت و مشروعیت خود را از قرارداد اجتماعی و رضایت مردم کسب میکند ولی مطلق العنان است تا بتواند گرگ انسان را مهار کند.
رئیس بنیاد باران ادامه داد: در این صورت صلح یک امر اجباری و تحمیلی میشود و به همین جهت همیشه در معرض شکنندگی است. اما اگر ما وضع طبیعی انسان یا وجدان آدمی را صلحجو بدانیم آنگاه استقرار صلح کار آسانی میشود و جنگ و ستیز امر خلاف طبیعت انسان و امری تحمیلی محسوب میشود.
وی گفت: این امر تحمیلی یعنی جنگ و ستیز در طول تاریخ همواره وجود داشته است اما بدتر و نگرانکنندهتر و تکاندهندهتر؛مطلبی است که تحت عنوان جنگ بین تمدنها در سالهای پایانی قرن 20 مطرح شده است اما واقعیت این است که اگر دریافت درستی از تاریخ داشته باشیم به این نتیجه میرسیم که بین تمدنها جنگ نبوده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، خاتمی توضیح داد: جنگها همواره جنبه سیاسی و اقتصادی داشته و ناشی ازاستیلاطلبی، قدرتخواهی و خودخواهی انسانها بوده است ولی حتی در حین وقوع جنگها، تمدنها به صورت شگفتانگیزی به تبادل و تعامل با یکدیگر پرداخته اند مصداق آن نیز تاثیرات فرهنگی است که ایران از رم و یونان گرفته و برعکس آن تاثیراتی که رومیان از فرهنگ و تمدن ایرانی پذیرفتهاند.
رئیس بنیاد باران گفت: تاریخ نشان داده است که در زمان وقوع جنگها سیاستمداران با هم میجنگند و نمایندگان فرهنگ و تمدن با هم به تبادل نظر میپردازند.
وی ادامه داد: وقتی جنگهای صلیبی بر دنیای اسلام تحمیل شد، تمدن اسلامی تاثیر فوقالعادهای بر کشورهای غربی گذاشت به طوریکه میتوان گفت یکی از عوامل مهم پیدایش تمدن جدید، آشنایی غرب با دنیای شگفتانگیز تمدن اسلامی بوده است بنابراین میتوان اینگونه تعبیر کرد که در زیر لایه جنگها و خونریزیها فرهنگ ها و تمدنها با هم تعامل و یکدیگر را تقویت میکنند.
سید محمد خاتمی گفت: وقتی در طول تاریخ تمدنی زاده میشود میتوان مطمئن بود این تمدن جدید با بهرهگیری از تمدنهای گذشته به وجود آمده است زیرا تمدنها بهطور مداوم در حال بده بستان هستند.
رئیس بنیاد باران گفت: به جای اینکه به نظریهپردازی و خیالپردازی بپردازیم باید به این مسئله توجه کنیم که نیاز مبرم و نیاز اول بشریت صلح است که متاسفانه در حال حاضر خیلی از آن دور شدهایم. این دوری از صلح هم در صحنههای ملی (که آشتی، محبت، رحمت و احترام به یکدیگر و پذیرش همزیستی و همکاری برای پیشبرد جامعه را میطلبد) مورد نیاز است و هم در عرصههای بینالمللی که همواره سلطهطلبی، لشکرکشی، تحریم و فشار را شاهد بودهایم.
وی گفت: بشر واقعا نیازمند به صلح است تا بتواند خود را از این ورطه ویرانگری که امروز به آن دچار شده است (و با پیشرفت شگفتانگیز تکنولوژی و علم این درگیری، ستیز و چالش بیشتر نیز شده است) نجات دهد.
خاتمی تصریح کرد: خیرخواهان بشر باید به دنبال ترویج صلح باشند و خشونتگرایان را چه در عرصههای ملی و چه در عرصههای بینالمللی به هر صورتی که میتوانند مهار کنند زیرا بشر فقط در سایه صلح میتواند معنای زندگی را درک کند.
رئیس بنیاد باران ادامه داد: در بینش اسلامی و بهخصوص بینش شیعی این مسئله مطرح شده که پایان تاریخ با استقرار صلح و عدالت در کل جامعه بشری تحقق پیدا می کند و ما مفتخریم که پیرو این مکتب هستیم و در این مسیر حرکت میکنیم.
خاتمی گفت: صلح فقط، صلح میان انسانها نیست بلکه صلح با طبیعت نیز مسئله مهمی است که امروز علاوه بر ستیز انسانها با یکدیگر شاهد آن هستیم و ستیز انسان با طبیعت باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی شده است.
او با بیان اینکه یک صلحطلب واقعی علاوهبر صلح میان انسانها و ملتها باید به فکر صلح انسان و طبیعت هم باشد، ادامه داد: وقتی انسان محور و مدار عالم و آدم تصور می شود، این پندار شکل می گیرد که انسان همه کاره هستی است و تنها ابزار او عقل خودبنیادش است، آنوقت وضعیتی پیش میآید که مهمترین مسئله انسان در عرصه زندگی طبیعی مسئله محیط زیست و مهمترین مسئله در عرصه امور انسانی استعمار و استیلای قدرتهای بزرگ میشود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، خاتمی گفت: بشری که فقط به فکر استیلا، تصرف و استخدام همهچیز در مسیر خواستهای خود است طبیعی است که زمانیکه قدرت بیشتری پیدا میکند تصرفگری او نیز بیشتر میشود بنابراین صلح انسان با انسان مستلزم تغییر بنیادین بینش بشر امروز است.
رئیس بنیاد باران تصریح کرد: بشری که گل سرسبد کائنات و موجودی است که خداوند وقتی او را خلق کرد به خودش آفرین گفت گویا فراموش کرده است که بنده خداست و همه طبیعت بر حق و عدل استوار شده است و روح قدسی بر کل عالم حاکم است و همه انسانها که دارای گوهر و جوهر انسانی هستند از ارزش برابر برخوردارند اگر انسان این آفریده خدا این موضوع را فراموش نکند رابطه انسان با انسان رابطه محبت و دوستی میشود.
خاتمی گفت: چنین انسانی عاشق طبیعت است و گرچه از طبیعت برای بهبود زندگی خود بهرهبرداری میکند ولی به خودش حق نمیدهد که هیچگونه تصرف بیحساب و کتابی در طبیعت انجام دهد.
وی تصریح کرد: جهان امروز متوجه شده است که تصرفهای بیجا چه بر سر طبیعت آورده است و طبیعت نیز پاسخ استفاده ناروای انسانها از محیط طبیعی را به انسان داده است و زندگی تلخی برای انسانها ایجاد شده است.
رئیس بنیاد باران گفت: امروز در همه عرصههای جهانی مسئله محیط زیست یکی از مهمترین مسائلی است که به آن پرداخته میشود و وضعیت کنونی محیط زیست نه تنها بالفعل برای انسانها زیانبار است بلکه به مهمترین تهدید برای هستی انسانها و موجودات زمین تبدیل شده است و آینده بسیار خطرناکی را نشان می دهد.
خاتمی گفت: اگر نوع نگاه انسان تغییر کند آنگاه نوع تعامل انسان با طبیعت تغییر میکند و به جای درگیری با طبیعت و پیدایش مسائل زیست محیطی شاهد یک زندگی آرام خواهیم بود و دیگر محیط زندگی انسانها محیطی تنگ و تاریک نیست.
وی ادامه داد: دوری از خدا، فراموشکردن خود، از خودبیگانگی، از یاد بردن عظمت هستی، و خود را فاعل مایشاء دانستن و مبنای کار را هوی و هوس قرار دادن سبب شده است زندگی امروز بر انسان تنگ شود.
رئیس بنیاد باران تاکید کرد: فراموشی خدا مسئله بسیار مصیبتباری است و مصیبتبارتر از آن این است که ما اهداف شیطانی و راه و رسم غیر انسانی خود را به نام خدا و به نام مقدسات بر مردم تحمیل کنیم.
خاتمی گفت: اگر کل جهان را تجلیگاه حکمت مطلق، عقل مطلق، مهربانی مطلق و عدل مطلق یعنی خداوند بدانیم و هر چیزی را نشانی از آیتی از خدا در نظر بگیریم جور دیگری رفتار خواهیم کرد.
او سپس از استاد تقی ابتکار یاد کرد و گفت: پس از گذشت سالها هنوز جای خالی این استاد فرزانه در جامعه و دلها احساس میشود انسان بزرگواری که قهرمان صلح با طبیعت بود.
رئیس بنیاد باران گفت: مرحوم استاد تقی ابتکار انسانی مومن، نوعدوست و دارای دغدغههائی نسبت به محیط زیست و زندگی سالم انسان بود و اکنون فرزند برومندش خانم دکتر معصومه ابتکار که به حق عنوان قهرمان زمین را یافته است؛میتواند جانشین مناسبی برای ادامه راه پدر باشد.همچنانکه تاکنون نیز آثار و برکات زیادی داشته است.