ملی مذهبی ها و آیت ا... کاشانی به مجلس می آیند

در 23 خرداد 1327 مجلس شورای ملی در یک جلسه خصوصی به عبدالحسین هژیر رأی اعتماد داد که رأی 66 نفر از 120 نماینده مجلس به نخست‎وزیری هژیر، مثبت بود. هژیر از سال‎ها قبل ارتباط نزدیکی با انگلیسی‎ها داشت و از قضا پس از بازگشت از مأموریت چند ساله در انگلیس، پست‎های مهمی را در کشور به عهده گرفت. هژیر از کسانی بود که با خانم لیمبتون (وابسته سفارت انگلیس در ایران که نفوذ زیادی در سیاست ایران داشت) رابطه برقرار کرده و همین ارتباط، او را به‎سوی پستها و مقام‎های بالاتر در کشور سوق می‎داد. زمینه‎های سفر شاه به انگلیس را هژیر با تکیه بر همین رابطه فراهم کرد.
فداییان اسلام بهشدت با نخست‎وزیری هژیر مخالف بودند، چند ساعت پس از رأی اعتماد مجلس به هژیر، راهپیمایی بزرگی در اطراف مسجد شاه سر و سامان دادند.
آیت‎ا... کاشانی هم هژیر را آدمی خطرناک می‎دانست. او اعلامیه بسیار تندی علیه نخست‎وزیری هژیر منتشر کرد و پس از گفت‎وگو با نواب، تصمیم گرفتند تظاهرات گسترده‎ای در تهران برپا کنند.
نواب صفوی با سه سخنرانی پیاپی در بازار تهران، بازاریان را به تعطیلی بازار تشویق کرد. بازار سه روز تعطیل شد و مردم در مسجد سلطانی اجتماع کردند و با شعار «مرده‎باد هژیر» خواستار برکناری او شدند. موج تظاهرات مردمی به شهرهای قم، مشهد، اصفهان و قزوین هم رسید. 27 خرداد تظاهراتی با حضور هزاران نفر از روحانیان و مردم به رهبری نواب صفوی، علیه هژیر برپا شد. رژیم با گلوله به استقبال معترضان رفت و 27 مجروح از این استقبال گرم برجای ماند. آیت‎ا... بروجردی هم با صدور اعلامیه‎ای حمایت قاطع خود را از مبارزه‎های آیت‎ا... کاشانی در برابر هژیر اعلام کرد. در جریان این اعتراض‎ها تعدادی از شخصیت‎های برجسته از جمله نواب صفوی توسط شهربانی بازداشت شدند.
پس از دستگیری نواب صفوی، قشرهای مختلف مردم برای آزادی او تلاش کردند. بازاریان و مردم به درخواست آزادی نواب در منزل آیت‎ا... کاشانی تجمع کردند، رژیم ناگزیر نواب را آزاد کرد و هژیر و وزیرانش نیز با فشار مردم ناچار شدند استعفای خود را به شاه تسلیم کنند.
در روزهایی که مقدمات انتخابات شانزدهمین دوره مجلس شورای ملی بهتدریج فراهم می‎شد، آیت‎ا... کاشانی در نامه‎ای به نواب صفوی، با معرفی چند نامزد، از فداییان اسلام خواست با جلب حمایت مردم این نمایندگان را به‎عنوان وکیل به مجلس بفرستند. اسامی نمایندگان پیشنهادی آیت‎ا... کاشانی به نواب به این شرح بود: مصدق، مظفر بقایی، سید علی شایگان، سید ابوالحسن حائری‎زاده، سید محمود نریمان، سید حسین مکی، عبدالقدیر آزاد و... نواب صفوی دست به‎کار شد و با همکاری فداییان اسلام، مسئولیت حفاظت از صندوق‎های انتخابات را بر عهده گرفتند. آن‎ها در شب‎های سرد پاییز تا صبح از صندوق‎ها حفاظت کردند. در فهرست 12 نفری تهران نام وکیلان مورد نظر آیت‎ا... کاشانی از یک تا هشت قرار گرفته بود. در آخرین ساعت‎های انتخابات به بهانه برنامه‎های عزاداری محرم، صندوق‎ها را به زور از مسجدها به فرهنگستان منتقل کردند و در نتیجه نام آیت‎ا... کاشانی، مصدق، مکی و دیگر وکیلان ملی – مذهبی عقب رفت و نام وکیلان موردنظر دولت جای آن‎ها را گرفت. ظاهرا کار تمام شده بود و مردم چاره‎ای نداشتند. در آن زمان عبدالحسین هژیر که وزیر دربار بود به‎طور مستقیم در انتخابات دخالت کرد. با دخالت مستقیم هژیر در انتخابات، بر نگرانی جبهه ملی، آیت‎ا... کاشانی و فداییان اسلام افزوده شد. به همین دلیل، روز 22 مهر 1328 جمعی از سیاستمداران، دانشجویان و تاجران بازار همراه با دکتر مصدق و جبهه ملی، در اعتراض به نتیجه انتخابات به محوطه کاخ رفتند، تا با هژیر (وزیر دربار) گفت‎وگو کنند. این گروه چند روز در آن محل تحصن کردند. دکتر مصدق عریضه‎ای دست هژیر داد و پاسخ شاه را به این مضمون دریافت کرد،« انتخابات آزاد است و به شکایت‎ها رسیدگی می‎شود.» اما چهار روز بعد، تحصن بی‎نتیجه پایان یافت و بار دیگر گروه‎های سیاسی مأیوس شدند. اما فداییان اسلام تصمیمی گرفته بودند که نتیجه قضیه را به نفع مردم تغییر داد.
سید حسین امامی، جوان 25 ساله فداییان اسلام هنگام تحصن در دربار، به هژیر اعلام کرد در صورتی‎که دست از تقلب برندارد، او را می‎کشد. فداییان اسلام زمانی‎که همه راه‎های تحقق یک انتخابات آزاد را بسته دیدند، سید حسین امامی را مأمور قتل هژیر کردند.
روز 13 آبان 1328 که هژیر برای شرکت در مجلس عزاداری به مسجد سپهسالار رفته بود، سید حسین امامی او را ترور کرد. این ترور، بزرگ‎ترین ترور سیاسی بود که تا آن روز در کشور انجام شده بود.
پس از این حادثه، انجمن نظارت بر انتخابات تهران، با استناد به مدارک تقلب و سوءاستفاده در انتخابات نتیجه انتخابات تهران را باطل کرد و زمینه ورود ملی – مذهبی‎ها و آیت‎ا... کاشانی به مجلس فراهم شد. ترور هژیر و ابطال انتخابات تهران را خیلی‎ها، اولین قدم در مسیر ملی‎شدن صنعت نفت می‎دانند، چون نقطه آغاز این مبارزه در مجلس شانزدهم شورای ملی رقم خورد  

منبع:http://www.panjerehweekly.com/main/index.php?Page=definitioncontent&UID=223036